Rite du Cinema: Paasfilm van Pasolini

RITES DU CINEMA, Het Evangelie volgens Mattheus

Na het maken van de film Het Evangelie volgens Mattheus, merkte filmregisseur Pier Paolo Pasolini op: 'Als U weet dat ik een ongelovige ben, dan kent U mij beter dan mijzelf. Het kan zijn dat ik een ongelovige ben, maar dan een die naar geloof verlangt." Pasolini zei dit nadat op een persconferentie journalisten hun verbazing hadden uitgesproken over het feit dat een atheïst en Marxist zo'n pure film had gemaakt. Il Vangelo secondo Matteo is de zevende film in de boeiende maandelijkse serie Rite du Cinema in de Balie ,tien films uitgekozen door dichter en film essayist Willem Jan Otten.

Deze film behoort wat mij betreft tot de hoogtepunten van deze serie, van uiteenlopende films als Groundhog Day en A Man Escaped van Bresson tot aan Tarkovski's Stalker. In ieder geval is Het Evangelie volgens Mattheus de beste film over het leven van Jezus van Nazareth ooit gemaakt, ver verwijderd van The Passion of the Christ, de smakeloze wanvertoning van Mel Gibson. Pasolini verfilmt het levensverhaal van Christus op een sobere manier zonder enige opsmuk of mooifilmerij. Hij concentreert zich met name op het gezicht van Christus, vertolkt door de krachtige maar tegelijkertijd verstilde architectuur student Enrique Irazoqui. Volgens componiste Calliope Tsoupaki de gast van deze avond, met wie Otten napraat over de film drukt deze Jezus vertolker zowel droefheid als blijheid uit.

Pasolini kwam hem toevallig tegen bij het zoeken naar geschikte locaties in Zuid-Italië. Pasolini heeft veel aandacht voor de discipelen die hij caste onder zijn vrienden en daarnaast valt het op hoe mooi hij de gezichten van de plaatselijke bevolking in beeld brengt. Het uitgestrekte, droge Mediterane landschap wordt ook op schilderachtige wijze aangewend om deze film zo geloofwaardig mogelijk te maken.

Het hele leven van Jezus wordt verteld, vanaf de onbevlekte ontvangenis van Maria tot zijn onafwendbare einde. Inclusief de wonderen die de Messias op bijna terloopse wijze verricht. Zoals het genezen van de zieken, de wonderbare visvangst en het lopen over het water. Een mooie metafoor voor het overwinnen van de dood. Want dat blijft de kern van Pasen, de kruisiging, het lijden en daarna de opstanding, het herrijzen uit de dood bij Getsemane. Zoals wij kijkers ook door ons kleine en grote lijden heen moeten zien te breken, dat is uiteindelijk de hoopgevende boodschap van Pasen.

Dat Pasolini een ongelovige is, die naar geloof verlangt blijkt uit deze zuivere, schilderachtige en waarachtige film. Iemand die denkt dat het Evangelie slechts een interessant sprookje is, kan niet op zo'n sensitieve en respectvolle manier het leven en werk van Jezus van Nazareth in beeld brengen.

Jaap Mees